Dünya dönüşürken bir şeyleri yakalayamadığın hissine veya pişmanlığına kapıldın mı hiç? Facebook’un yani şu anki ismi ile Meta’nın 2004 yılında, yine aynı şekilde mevcut yapının içine giren Instagram’ın 2010 yılında, bir diğer örnekle Youtube’un 2005 yılında kurulup hayatlarımızın odak noktasında yer aldığını hepimiz kabul etmek zorundayız. Kim derdi ki bu sosyal medya uygulamalarının milyarlarca kullanıcıya ulaşıp, şirketlerin ve bireysel kişilerin buralardan milyarlarca paralar kazanacağını. Biz ne kadar kabullenemesek de cebimizde taşıdığımız küçücük cihazların içinde her biri vazgeçemediğimiz şeyler haline geldi. Yani geçmişten günümüze düzen değişti ve günümüzden geleceğe bu değişim devam edecek…
İşte bu değişimi kaçırmamak adına Blockchain teknolojisini ve üzerinde inşa edilmeye başlayan platformları yakından takip etmemiz gerekiyor. Bunlardan biri de Lens Protocol!
Lens Protocol, merkeziyetsiz finans dünyasının ağır toplarından Aave tarafından, Polygon blok zinciri üzerine kurulu bir Web3 sosyal ilişki ağı. Web2 dünyasına inşa edilmiş olan Twitter ve Facebook gibi sosyal medya araçlarının vermiş olduğu hizmetlerin üzerine geliştirmeler yaparak, kullanıcı dostu olmayı hedefleyen bir ağ olarak görebilirsiniz. Tabi bu platformlardan en önemli farkı, içerik oluşturanların, oluşturduğu içeriğe dair tüm haklara sahip olma özgürlüğünü tanıyor olması. Yani aradan aracıların kaldırılıp o içerik üzerinden kazanılacak tüm kazancın içeriği üreten kişiye verilmesini hedeflemesi. Hemen örnek vermem gerekirse; diyelim ki Youtube için içerik üretiyorsunuz, ürettiğiniz içerikten Youtube %45 oranında kendine pay alırken, geri kalan yüzdelik oranda siz kazanç sağlamış olursunuz. Her ne kadar içeriği üreten kişi siz olsanız da platform sizin üzerinizden kazanç sağlar ve ürettiğiniz içeriğin artık sahibi olur. İşte Lens Protocol, Web2 dünyasında gerçekleşen haksız kazançların önüne geçip, içeriklerimiz ve profilimiz üzerinde direkt hak sahibi olmamızı sağlıyor.
Lens Protocol üzerinde profil sahibi olabilmek ve Lens Protocol üzerinde geliştirilen DApp’leri kullanabilmek için bir Lens NFT’sine ihtiyacınız var. Tıpkı Ethereum Name Service’te olduğu gibi bir NFT mintleyerek kendinize kullanıcı adı belirlemiş oluyorsunuz. Bunun içinde öncelikle bir WL hakkına sahip olmanız gerekiyor. Whitelist nasıl kazanırım diye soruyorsanız (?) Lens Protocol resmi twitter hesabındaki duyuruları takip ederek ve Lens Protocol ekosisteminde bulunan PhaveerApp sosyal medya uygulamasının Discord’una katılarak, gerekli şartları sağladıktan sonra WL kazanma şansınız var! ama şimdilik!
Yukarıda Lens Protocol üzerinde geliştirilen DApp’ler demiştim. Çünkü Lens Protocol alt yapısında açık kod kaynaklı geliştirilen bir çok hali hazırda platform var diyebilirim.
Bunlardan birincisi Lenster: Lenster, Facebook’u andıran bir sosyal medya platformu. Burada kişisel sayfanızı düzenleyebildiğiniz gibi topluluk oluşturabilir ve topluluklara dahil olabilirsiniz. Ayrıca kendinize ait gönderiler hazırlayabilirsiniz.
İkinci Olarak Phaver’i söyleyebilirim. Belki de aralarında en önemlileri bu. Çünkü Phaver, Twitter tarzında kullanabileceğiniz bir platform. Gönderiler oluşturabilir, reetweetler yapabilir ve kişi paylaşımlarını artı veya eksi yönlü beğeniler bırakabilirsiniz. Ayrıca uygulamanın her gün verdiği 5 adet stake hakkı ile içeriklere puanlama yapabilirsiniz. Uygulama içinde gerçekleştirdiğiniz aktiviteler sonucunda puanlar kazanabilir ve ilerleyen zamanlarda gelebilecek olan airdrop hakkından yararlanma imkanını elde edebilirsiniz.
Üçüncü Olarak Alps Finance: Kendilerini sosyal defi olarak nitelendirmekle beraber, cüzdanınızı bağladıktan sonra diğer cüzdanlar arasında Token ve NFT transferleri gerçekleştirebilirsiniz.
Dördüncü Olarak ise Refract: Makalaler oluşturabileceğiniz ya da fikirler paylaşabileceğiniz bir haber panosu olarak kullanabilirsiniz.
Beşinci Olarak Sepana: Geleceğin Google’ı olabilir mi diyebileceğimiz bir arama motoru aslında. Lens alt yapısında arama yaparak bir çok içeriğe ve bilgiye ulaşabileceğiniz bir platform.
Altıncı Olarak IRIS: İçerik oluşturmak ile ilgileniyorsanız bu platformu kullanarak içerik oluşturabilirsiniz.
Yedinci Olarak Clipto: İçerik üreten kişilerden kendinize özel hem görsel hem de metin olarak içerikler hazırlatabileceğiniz bir platform.
Sekizinci Olarak Lenstube: Lens ekosistemi içerisinde gözükmese de Lens tarafından desteklenen, geleceğin Merkeziyetsiz Youtube’u olarak gösterilen bir içerik üretme platformu. Eğer Youtube furyasını kaçırdıysanız ve bir şekilde sıyrılıp fark edilemiyorsanız fırsat ayağınıza geldi diyebilirim. Bence denemekten zarar gelmez!
Lens Protocol şu an çok yeni olsa da, bünyesinde bulundurduğu gelişime açık dApp’ler sayesinde, vizyonunda her hangi bir sapma yaşamazsa, web3 dünyasında büyük değişimler yaratabilir. Her ne kadar henüz emekleme aşamasında olsa da blockchain teknolojisi üzerinde geleceğin sosyal medya ağının gelişimine en başından tanık ediyor olabiliriz.
Sonuç olarak, Web2 dünyasında inşa edilen yapılar kendilerini blockchain teknolojisine adapte edemezler ise tıpkı Web1'deki yapıların yerini kendilerine bıraktığı gibi, onlarda kendilerini bu ve benzeri kullanıcı dostu web3 yapılarına, sıralarını bırakmakla karşı karşıya kalacaklar. Lens Protocol blockchain tabanlı olduğu için, web2'deki aracıları ortadan kaldırıp, direkt içerik üretenlerin ve profil sahibi olanların kazanması odaklı bir web3 sosyal medyası inşa etmeye çalıştığı için sosyal ağlar üzerinde her şey değişebilir! Tabi başarabilirse...
Heathley.eth’e Lens Protocol'ü fark etmem de katkı sağladığı için ayrıca teşekkür ederim.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.
Ben Sercan.
